Снег белого цвета. |
Саһан сагаан үнгэтэй
|
Зуртан пришел в черном костюме. | Зуртаан хара костюм үмдөөд ерээ. |
У меня есть красный галстук. | Намда улаан галстук бии. |
Крыша дома окрашена в зеленый цвет. |
Гэрэй хушалта ногоон үнгөөр шэрдээтэй.
|
Сине-голубое небо.
|
Хүхэ сэнхир тэнгэри.
|
Алый цветок | Ягаан сэсэг. |
Светлый, солнечный день. |
Һаруул, наратай үдэр.
|
Летом я загорел на солнце, тело стало коричневым. |
Нажартаа наранда шаруулжа, бэемни хурин болошоо.
|
Прозрачный воздух. | Тунгалаг агаар. |
В густом лесу деревья высокие. |
Үдхэн ой соо мододынь үндэр. |
Сосна | Haphaн |
Ель | Хасуури |
Береза |
Хуһан
|
Кедр | Хуша |
Лиственница | Шэнэһэн |
Высокий кедр |
Үндэр хуша
|
Это низкое место, потому здесь озеро образовалось.
|
Энэ набтар газар, тиимэһээ эндэ нуур бии болоо.
|
Сильный, толстый мужчина победил в борьбе.
|
Барилдаанда хүсэтэй, бүдүүн эрэ илаба.
|
Говорят: «Помоги коня поймать». |
«Хангалым барилсыт», — гэжэ байна,
|
Но узда тонкая, что же делать? | хазаарынь нарин лэ, яаха хүнбиб? |
У идущего последним верблюда груз тяжелым. |
Һүүлшын тэмээнэй ашаан хүндэ. |
Охапку сена лето поднять. |
Тэбэри үбһэн үргэхэдэ хүнгэн.
|
В сторону дома бег коня легок. |
Гэр тээшээ мориной гүйдэл ульгам. |
Быстрая река | Түргэн горхон |
Быстрая речка до моря не доходит. |
Түргэн горхон далайда хүрэдэггүй.
|
Часы идут медленно, но верно. |
Часы удаанааршье һаа, зубөөр ябадаг.
|
Медленно - надежно |
Удаан — даамай. |
Не суетись. |
Бү түргэдэ. |
Поспешишь — людей насмешишь. |
Түргэдөөд, хүнэй энеэдэн болохош. |
Учись делать все хорошо. |
Хэрэгээ һайнаар хэжэ hypa. |
В густом лесу деревья высокие. |
Үдхэн ой соо мододынь үндэр. |
Сосна | Haphaн |
Ель | Хасуури |
Книга | Ном |
Картина, рисунок | Зураг |
В этой книге много рисунков. |
Энэ ном соо зурагууд олон. |
Батор умеет рисовать. |
Баатар зураг зуража шададаг.
|
На стене висит картина. |
Ханада зураг улгөөтэй.
|
Буква | Үзэг |
Света умеет писать буквы. | Света үзэг бэшэжэ шададаг. |
Я скоро научусь читать. |
Би һаядаа уншажа һypaxa6.
|
У меня есть ручка и карандаши. |
Намда ручка, карандашууд бии. |
Папа купил мне тетрадь. |
Абамни намда дэбтэр абажа үгөө.
|
У меня много красок. |
Намда олон шэрэнүүд бии.
|
Сэндэма нарисовала дом, перед домом — деревья. |
Сэндэмэ гэр зураа, гэрэй урда— мододые зураа. |
Гомбо выучил стихотворение, он прочитает вам его. |
Гомбо шүлэг сээжэлдээ, тэрэнээ танда уншахань. |
Буква «А» — начало науки. | «А» үзэг — эрдэмэй дээжэ. |
Солнце Вечернее солнце скрылось за высокой горой. Oнo ушло спать, за горой — место его отдыха. Когда мы, дети, утром проснёмся, солнце, зашедшее на западе, будет восходить на востоке.
|
НАРАН
Үндэр хадын саахануур Үдэшын наран хоргодоо. Уулын саанахи байрадаа Унтахаа наран ошобол даа. Багашуул бидэнэй үглөөгүүр Барандаа һэрин бодоходо, Баруун тээ ороһон нарамнай Зүүн тээ гараад байхал даа!
|
Намарай хара үүлэнүүдээр наран бүрхөөгдэжэ, хүйтэн һалхин үлеэнэ. Аянай шубууд дулаан ороноо бусахаяа бэлдэн сугларна. Хуһан түглын наагуур галуудай һүрэг бэлшэжэ ябахадань, тэдэнэй хажуугаар нэгэ эреэхэн юумэн жэргэлзэнэ. Энэ шаазгай галуунуудта атаархан тойроно ха юм. «Ямар гоё үдэтэй гээшэб эдэ галууд»,- гэжэ тэрэ һанана. Унтажа байһан эмэ галуунда ниидэжэ ошоод, нэгэ үдыень ходолжо абаад, уурхай соогоо абаашажа нюужархиба.
Эмэ галуун һэреэд, үдэеэ үгылжэ бархирба. Тиигээд һүрэгөө дахуулагшадаа үдэмни үгы болошоо гэжэ дуулгаба.
Дахуулагшань бүхы галуудаа суглуулаад, сухалтайгаар асууба:
- Хэн манай эжын эгээл гоё үдыень хулуугааб?
Булта абяагүй байбад.
Шаазгай урагшаа һүрэжэ гараад, дэбхэржэ байгаад шаханаба:
- Түргэн хэлэгты, алдуугаа мэдэрэгты, хулгайшад!
Энэ үедэ түглэһөө Хүн гаража ерэбэ. Тэрэ юушьеб даа бэдэрһэн хэбэртэй ябахадань, галуунай һүрэг дахуулагша дүтэлжэ иигэжэ асууба:
- Та юугээ гээгээбта?
- Хэншьеб даа минии мүнгэн аяга хулуугаа.
Галууд дураа гутангяар шууялдаба, ганганалдаба.
- Бидэ үнэн сэхэ шубууд гээшэбди, - гэжэ галуунай һүрэг дахуулагшахэлэбэ. – Намда үнэншөөгүй һаа, манай уурхайнуудые нэгжэгты.
Харин шаазгай иигэжэ шаханаба:
- Би хэнииешье өөртөө оруулхагүйб. Би шэгшыдээгээрээшье зэмэгүйб.
Энэ үедэ Хүн галуудай уурхайнууд соо юушье олонгүй шаазгайда ошобо.
Теэд шаазгай һүүлээ эръелдүүлэн, эндэ тэндэ дэбхэржэ-собхоржо байгаад, энеэнэшье, жоржогононошье:
- Хүн, аа хүн! Харыш даа намйае. Би ямар гоё һүрөөтэй һүүлтэй бииб, ямар гоёор хатарна гээшэбииб!
Харин Хүн урагшаа дабшан, нэгэл юумэ хэлэһэнээ дабтажал ябана:
-Шаазгай, харуулал даа уурхайгаа!
Тиихэдэнь шаазгай хаанаһаашьеб гоёхон үдэ гаргаад, тэрэнээрээ наадажа эхилбэ. Шубуунай үдэн наранай элшэ доро шэдитэйгээр һолонготон ялалзана.
- Хүн, харыш даа, ямар гоё үдэн гээшэб! - гэжэ шаазгай шаханана. – Би шамда бэлэглэхэб. Абыш даа!
Хүн тэрэ үдыень абажа, галуудта бусажа ошоод асууба:
- Юун үдэн бэ энэ?
- Минии! – гэжэ Эхэ галуун баясан хашхарба.
- Шаазгай – хулгайшан! – гэжэ хүн хэлэбэ.
Галууд сухалтайгаар ганганалдан шаазгайн уурхай тээшэ ниидэжэ ошобод. Тэдэнэр тэндэ хүнэй мүнгэн аяга оложо, эзэндэнь бусаажа үгэбэ.
Тиигээд галуудай һүрэг дахуулагша үндэр добо дээрэ гараад, иигэжэ хэлэбэ:
- Шаазгай – хулгайшан! Тэрээндэ этигэжэ найдахагүй, тэрээнтэй нүхэсэхэгүй!
Бүхы галууд һүрэг дахуулагшаяа зүбшөөбэ.
Тэрэ сагһаа хойшо шаазгай гансаараал ябадаг. Тэрээндэ хэншье дурагүйболонхой.
Проект “Байкальские сказки” создан в 2015 году для детей и их родителей, которые любят и читают сказки!
При копировании материалов ссылка на источник обязательна.