Байкальские сказки
Зоригтой хулгана

Сэбэр тунгалаг нуурай эрьэдэ зохидхон хуурай нүхэн соогоо бишыхан боро хулгана байдаг байгаа һэн ха. Хүршэ hyyhay амитадтаяа тон эбтэй, тайбан, бэе бэеэ дэмжэлсэжэ һуудаг байһан юм. Харин тэрэ yyyphaa уһалха гэжэ нэгэ дэрбэгэр шэхэтэй заан ерэдэг болобо.

Садатараа yha уужархёод наадаха дурэн хүрэжэ, бишыхан боро хулганын нүхэндэ сэб хүйтэн yha дүүрэн шудхажархидаг болобо ха. Норожо бээрэшэһэн бишыхан боро хулгана нүхэн сооһоон гаража, наранда дулаасадаг һэн. Дэрбэгэр шэхэтэй заан иигэжэ хэдэн үдэр үргэлжэ наадаба.

Бишыхан боро хулгана дэрбэгэр шэхэтэй заанай дахинаа ерэжэ yha шудхаһанай һүүлээр:

— Тэсэхэ аргам һалаа! Өөрөө өөртөө туһалаагүй haaм ондоо хэн туһалха һэм! гэжэ шиидэбэ.

Үглөө үглөөниинь дэрбэгэр шэхэтэй заан хуушан зангаараа нуурта уһалхаа ерэбэ ха. Наадаха дуран хүрэжэ хамараараа дүүрэн yha абажа бултыень бишыхан боро хулганын нүхэ рүү шудхажархёод, тон ехээр хүхин шэшэртэрээ энеэжэ байтараа гэнтэ хамар соонь нэгэ жаахан бамбагар юумэнэй орошоод байһые мэдэрхэдээ дороо энеэхээ болишобо.

Тиигээд дэрбэгэр шэхэтэй заамнай толгойгоо ехэ ууртайгаар иишэ тиишэнь һэжэржэ:

— Һyye! Хэн бэ? Хэн хамар соом орошооб? Амилжа шаданагүйб, үтэр гарагты! гэжэ һуухирхэдэнь бишыхан боро худгана тиимэ бэлээр.гаража үгэхөө һанабагүй.

Тиигээд заанай хамарай гүнһөө:

—       Хулисыт! Би эндэ байрлаха һанаатайб! гэжэ шанга дуугаар хашхархадань дэрбэгэр шэхэтэй заан:

—       Юун гэнэ гээшэбта?! Энэтнай минии хамар хаям, досоонь байрлажа болохогүйл! гэжэ ехэл айшаба.

Тиихэдэнь бишыхан боро хулгана арай гэжэ энеэдэеэ барижа ядан:

— Эрхим заан Та минии нүхые хэды дахин yhaap дүүргэжэ намайе һүйдхэһэндэтнай би өөртөө шэнэ байра олохо баатай болооб. Эндэтнай минии хуушан нүхэнтэймни жэшэшэгүй гоё дулаахан байна! гэжэ харюусаба.

Тиигэжэ хэлэмсээрнь дэрбэгэр шэхэтэй заамнай хамар соонь хэнэй юундэ орошогшгень ойлгожорхиходоо, тархияа һэжэрхээ болижо, нюдэеэ уһатуудан аалин дуугаар:

—      Бишыхан хонгор хулганамни, намайгаа хүлисыт даа! Тон ехээр эшэдэһэм хүрэжэ байна. Бэшэ хэзээшье иигэжэ наадахаа болёоб! гэжэ амалба.

—       Нээрээ гү?

—       Нээрээ.

—       Заа, тиигээ haa, болоо гээд бишыхан боро хулгана газаашаа гараба ха.

Тэрэ гэһэн carhaa хойшо дэрбэгэр шэхэтэй заан 'бишыхан боро хулганын нухые холуур тойрожо ябадаг болоо юм гэлсэдэг. Бэень жааханшье haa, өөрыгөө хамгаалжа шадаха гэһэн үгэ энэ үльгэрһөө удхатай юм.

Отважный мышонок

На берегу чистого озера в сухой и уютной норке жил да был маленький серый мышонок. Жил мышонок в мире и согласии со своими соседями. Но вот повадился ходить к тому озеру на водопой лопоухий слон.

После того, как слон напивался вдоволь воды, он, забавы ради, заливал норку маленького серого мышонка холодной водой. Промокшему и замерзшему мышонку приходилось выкарабкиваться из своего несчастного жилища и греться на солнышке. Так продолжалось несколько дней подряд.

— Нельзя больше терпеть это, — решил мышонок, обсыхая после того, как слон снова залил его норку водой, — если не я сам, то кто мне поможет?

На следующее утро слон, как обычно, пришел к озеру на водопой. Желая позабавиться, он поднес наполненный водой хобот к норке и вылил все содержимое внутрь. Довольный своей шуткой слон затрясся от смеха. Но вдруг он почувствовал, как что-то маленькое и юркое забралось внутрь его хобота. Тут слону стало не до смеха.

—        Эй, кто это? Кто это залез в мой хобот? Немедленно вылезайте, мне так трудно дышать, — сказал возмущенно слон, болтая головой в разные стороны. Но мышонок

и не думал сдаваться.

—       Простите, — громко прокричал он из глубины слоновьего хобота, — но я теперь буду здесь жить!

—       Как так, — не на шутку испугался слон, — ведь это мой хобот, в нем нельзя жить!

— Но, понимаете ли,— ответил на это мышонок, еле сдерживая смех, — вы же сами уже несколько раз подряд заливаете водой мою норку. Поэтому мне пришлось найти себе новое жилище. Как тут хорошо и приятно! Не то, что в моей сырой и холодной норке.

Теперь-то слон понял, кто и почему залез в его хобот. Он перестал трясти головой, часто-часто заморгал глазами и тихим голосом сказал:

—       Милый мышонок, простите меня, пожалуйста.

Мне так стыдно. Обещаю, что больше никогда не буду так шутить.

—       Правда?

—      Честное слово.

—      Ну, так уж и быть, — сказал маленький серый мышонок и вылез на белый свет.

Говорят, что с тех пор лопоухие слоны далеко обходят мышиные норы. Теперь-то они знают, что даже такие крохи могут за себя постоять.